دلیل افزایش بیش از حد آنزیم های کبدی چیست؟

اگر به تازگی آزمایش خون داده‌اید و سطح آنزیم های کبدی شما بالا است، احتمالا برای آن نگران هستید. عوامل مختلفی روی سطح آنزیم‌ها تاثیر می‌گذارد. در این مطلب همراه ما باشید تا به طور کامل توضیح دهیم چه عواملی روی سطح آنزیم های کبدی تاثیر دارند؟ چه موقع بالا رفتن سطح آنزیم‌ها خطرناک است؟ بالا بودن سطح آنزیم‌ها نشانه چه بیماری‌هایی است؟ چگونه می‌توان این مشکل را درمان کرد؟ قبل از آزمایش با وجود چه علائمی می‌توان این مشکل را تشخیص داد؟

اگر آنزیم های کبدی شما بالا است و برای درمان این مشکل به دنبال

دکتر کبد

فوق تخصص گوارش و کبد

افزایش بیش از حد آنزیم های کبدی چگونه اتفاق می‌افتد؟

افزایش آنزیم های کبدی می‌تواند نشانه التهاب یا تخریب سلول‌ها در کبد باشد. سلول‌های کبدی ملتهب یا تخریب‌شده مقادیر بیشتری از مواد شیمیایی خاص، از جمله آنزیم های کبدی، به جریان خون آزاد می‌کنند که می‌تواند منجر به افزایش آنزیم‌های کبدی در تست‌های خونی شود. آنزیم‌های کبدی افزایش‌یافته‌ای که اغلب دیده می‌شوند شامل آلانین ترنس‌آمیناز (ALT)، آسپارتات ترنس‌آمیناز (AST)، آلکالین فسفاتاز (ALP) گاماگلوتامیل ترنس‌پپتیداز (GGT) می‌شوند. ممکن است افزایش آنزیم‌های کبدی طی یک تست خونی روتین تشخیص داده شود و اغلب نشان‌دهنده یک مشکل جدی یا مزمن نیست.

آنزیم های کبدی کدامند؟

مهم‌ترین آنزیم‌های کبدی که در آزمایش خون مورد بررسی قرار می‌گیرند، عبارتند از:

• آلکالین فسفاتاز (ALP)
• آلانین ترانس آمیناز (ALT)
• آسپارتات ترانس آمیناز (AST)
• ·         گاما گلوتامیل ترانسفراز (GGT)

زمانی که کبد آسیب می‌بیند، این آنزیم‌ها وارد جریان خون می‌شوند. معمولا سطح آنزیم‌های ALT و AST بالا رفته و در بیشتر آزمایش‌ها این دو آنزیم بررسی می‌شوند.

عملکرد آنزیم های کبدی چیست؟

وجود آنزیم‌های کبدی برای سرعت بخشیدن به واکنش‌های شیمیایی در بدن ضروری است. این آنزیم‌ها پروتئین‌هایی هستند که در تولید صفرا، لخته شدن خون، تجزیه مواد غذایی و سموم و مبارزه با عفونت تاثیر دارند.

سطح نرمال آنزیم های کبدی چقدر است؟

نتایج آزمایش عملکرد کبد با اعداد خاص مشخص می‌شود. مقدار نرمال آنزیم‌ها در خانم‌ها و آقایان متفاوت است. اما به‌طورکلی محدوده طبیعی به‌صورت زیر است.

• محدوده نرمال آنزیم AST باید حدود ۵ تا ۴۰ واحد در هر لیتر سرم (بخش مایع خون) باشد.
• محدوده نرمال آنزیم ALT باید حدود ۷ تا ۵۶ واحد در هر لیتر سرم باشد.

علائم بالا بودن آنزیم های کبدی چیست؟

افزایش آنزیم های کبدی به خودی خود بدون علامتند، اما علل زمینه‌ای که علت بالا رفتن این آنزیم‌ها هستند می‌توانند سبب ایجاد علائمی به همراه آن شوند.

در بیشتر افراد بالا رفتن سطح آنزیم های کبدی بدون علامت است. اما زمانی که علت آن آسیب کبدی باشد، ممکن است برخی علائم ایجاد شود. از جمله:

• درد شکم
• ادرار تیره
• احساس خستگی
• خارش
• زردی پوست و سفیدی چشم
• روشن شدن رنگ مدفوع
• ازدست‌دادن اشتها
• حالت تهوع و استفراغ

دلایل افزایش آنزیم های کبدی چیست؟

رایج‌ترین علت افزایش آنزیم های کبدی بیماری کبد چرب است. تحقیقات نشان می‌دهند که ۲۵ تا ۵۰ درصد افرادی که آنزیم‌های کبدی افزایش‌یافته دارند دچار این بیماری هستند. سایر بیماری‌هایی که به طور معمول باعث افزایش آنزیم‌های کبدی می‌شوند شامل سندرم متابولیک، هپاتیت، سومصرف مواد یا الکل، نارسایی قلبی و سیروز کبدی (که به معنای آسیب بافت کبدی است) می‌شوند.

برخی بیماری‌های کمتر رایج نیز می‌توانند باعث افزایش آنزیم های کبدی شوند که عبارتند از هپاتیت اتوایمیون، بیماری سلیاک، سرطان کبد، هموکروماتوز (درصورتی که بدن مقادیر زیادی آهن جذب کند ایجاد می‌شود.)، عفونت سایتومگالوویروس (CMV)، منونوکلئوز، سرطان کبد، سپسیس یا مسمومیت خونی، بیماری ویلسون و پلی‌میوزیت‌ها (که به معنای التهاب ماهیچه‌ها هستند.)، همچنین مصرف بعضی داروها مانند برخی مسکن‌ها (مثل استامینوفن) و استاتین‌ها نیز می‌تواند باعث افزایش آنزیم‌های کبدی شود. 

رایج‌ترین علت افزایش آنزیم‌های کبدی بیماری کبد چرب است. هرچند دیگر بیماری‌های کبد و اختلالات متابولیک یا برخی داروها هم می‌توانند باعث این اتفاق شوند.

۱. بیماری کبد چرب

بیماری

کبد چرب

۲. سندروم متابولیک

سندروم متابولیک

۳. هپاتیت

هپاتیت

۴. سوء مصرف الکل یا مواد مخدر

نوشیدن مقادیر زیاد الکل یا مصرف مواد تحریک‌کننده می‌تواند منجر به التهاب یا تخریب کبد شود. التهاب کبدی ناشی از مصرف الکل و مواد مخدر، به ترتیب هپاتیت الکلی و هپاتیت سمی نامیده می‌شوند. علائم این نوع هپاتیت نیز مشابه با سایر انواع هپاتیت است.

۵. سیروز کبدی

سیروز نوعی تخریب کبد است. در این بیماری فرد دچار تخریب دائمی کبد است که می‌تواند مانع از عملکرد مناسب آن شود. سیروز می‌تواند درنهایت منجر به نارسایی کبدی شود.

علائم سیروز کبدی

۶. مصرف برخی داروها

انواع مختلفی از داروها می‌توانند روی آنزیم‌های کبدی تاثیر داشته باشند. برخی از رایج‌ترین داروها عبارتند از:

کدام داروهای تجویزی می‌توانند آنزیم های کبدی را بالا ببرند؟

• داروهای تسکین درد مانند آسپرین، استامینوفن و ایبوپروفن
• داروهای ضدتشنج مانند فنی توئین، والپروئیک اسید و کاربامازپین
• آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند تتراسایکلین، سولفونامید و ایزونیازید
• داروهای کاهش‌دهنده کلسترول مانند استاتین‌ها
• داروهای قلبی عروقی مانند هیدرالازین
• قرص‌های ضدافسردگی از نوع سه حلقه‌ای

تشخیص بالا بودن آنزیم های کبدی

برای تشخیص سطح آنزیم‌های کبدی باید آزمایش خونی به‌عنوان آزمایش عملکرد کبد انجام شود. مهم‌ترین آنزیم‌هایی که می‌توانند التهاب یا آسیب به کبد را مشخص کنند، آنزیم‌های ALT و AST است. اگر مقدار این آنزیم‌ها از سطح طبیعی بیشتر باشد، پزشک برای تشخیص بیماری آزمایش‌های دیگری مانند سونوگرافی یا سی‌تی‌اسکن تجویز می‌کند. نسبت‌های مختلف AST به ALT می‌تواند نشانه بیماری‌های مختلف باشد.

۱. آزمایش عملکرد کبد

در این آزمایش خون سطح پروتئین‌ها و آنزیم‌های خاص در خون اندازه‌گیری می‌شود. برای بررسی انواع بیماری‌های کبدی

آزمایش عملکرد کبد

• آزمایش ALT: آلانین آمینوترانسفراز آنزیمی است که به تجزیه پروتئین‌ها کمک می‌کند. این آنزیم در کبد یافت می‌شود. بالا بودن

  آزمایش آلانین آمینوترانسفراز یا ALT

  در خون نشانه مشکلی در کبد است.
• آزمایش ALP: این آنزیم در کبد، مجاری صفراوی و استخوان‌ها یافت می‌شود. بالا رفتن آن می‌تواند نشانه آسیب یا بیماری کبدی، انسداد مجرای صفراوی یا بیماری استخوان باشد.
• آزمایش AST: آنزیم دیگری که در کبد یافت می‌شود. بالا بودن سطح آن در آزمایش نشان‌دهنده مشکلی در کبد است.
• آزمایش هپاتیت: اگر متخصص احتمال دهد، بیمار مبتلا به هپاتیت است،

  آزمایش هپاتیت

  انجام می‌شود. در این آزمایش عفونت هپاتیت بررسی می‌شود.  

۲. سونوگرافی کبد

درصورتی‌که آزمایش عملکرد کبد مشکوک باشد، پزشک سونوگرافی کبد را تجویز می‌کند. در این آزمایش از امواج صوتی استفاده شده و انواع ضایعات کبدی یا بیماری‌هایی مانند کبد چرب و سیروز کبدی تشخیص داده می‌شود. همچنین برای تشخیص تومورهای بدخیم و خوش‌خیم می‌توان از سونوگرافی کبد استفاده کرد.

درمان بالا بودن آنزیم های کبدی چیست؟

درمان این اختلال در واقع با درمان علل زمینه‌ای آن امکان پذیر است.

• بیماری کبد چرب: تغییرات شیوه زندگی مانند کاهش وزن از طریق ورزش کردن، مصرف رژیم غذایی سالم و متناسب می‌تواند به درمان این بیماری کمک کند. مشورت با متخصص تغذیه نیز می‌تواند به فرد برای حفظ رژیم غذایی و دنبال کردن برنامه کاهش وزن کمک کند. درصورتی‌که بیماری کبد چرب الکلی باشد لازم است فرد مصرف الکل خود را کاهش دهد.
• سندروم متابولیک: کاهش وزن، ورزش، مصرف رژیم غذایی سالم و متناسب، تنظیم قند خون و کاهش استرس روش‌های درمان سندروم متابولیک هستند، برای رسیدن به این اهداف می‌توان از تغییرات شیوه زندگی از جمله ورزش، مدیتیشن، یوگا، ذهن‌آگاهی، نوشتن و کاهش تعهدات کمک گرفت.
• هپاتیت: درمان هپاتیت به حاد یا مزمن بودن آن بستگی دارد، در موارد حاد استراحت، مصرف مایعات فراوان و عدم مصرف الکل توصیه می‌شود. درمان هپاتیت‌های مزمن اغلب شامل داروهای آنتی‌ویروس می‌شود.
• سوء مصرف مواد و الکل: رفتاردرمانی، داروها و گروه‌های حمایتی می‌توانند برای درمان این اختلال به افراد کمک کنند.
• سیروز: به این علت که سیروز تخریب دائمی کبد است درمانی برای آن وجود ندارد اما علت زمینه‌ای تخریب کبد اغلب قابل درمان است. همه مواردی که پیش از این مورد بحث قرار گرفتند ممکن است منجر به سیروز شوند.

روش‌های کاهش آنزیم های کبدی چیست؟

در حدود یک‌سوم افراد بالا رفتن سطح آنزیم‌ها موقت است. گاهی پس از دو تا چهار هفته سطح آنزیم‌ها به محدوده طبیعی می‌رسد. اما اگر سطح آنزیم‌ها پایین نیاید، آزمایش‌های تشخیصی انجام شده و باتوجه‌به علت بالا رفتن آنزیم‌ها درمان مناسب انتخاب می‌شود. یکی از علل شایع بالا رفتن آنزیم‌های کبدی بیماری کبد چرب است. در این شرایط بهترین درمان تغییر سبک زندگی و رعایت رژیم غذایی سالم است. نوشیدن یک فنجان قهوه در روز می‌تواند به کاهش آنزیم ALT در خون کمک کند.

داروهای پایین آورنده آنزیم های کبدی کدام‌اند؟

داروهای تجویزی باتوجه‌به علت افزایش آنزیم های کبد تعیین می‌شوند. اگر بیمار مشکوک به کبد چرب غیرالکلی باشد، با تغییر سبک زندگی، رعایت رژیم غذایی سالم، اجتناب از غذاهای حاوی فروکتوز و کاهش وزن می‌توان سطح آنزیم‌ها را پایین آورد. اما در بیماری مانند هپاتیت از داروهای ضدویروسی استفاده می‌شود. در برخی مواقع هم با قطع مصرف داروهایی خاص می‌توان مشکل را برطرف کرد.

پیشگیری از بالا رفتن آنزیم های کبدی

پیشگیری از برخی بیماری‌هایی که باعث افزایش سطح آنزیم های کبدی می‌شوند، دشوار است. اما برای حفظ سلامت کبد می‌توان برخی اقدامات را انجام داد.

• مصرف الکل را تا حد ممکن کاهش دهید.
• از سوزن یا اجسام آلوده به خون به طور اشتراکی استفاده نکنید.
• رژیم غذایی سالمی داشته باشید.
• واکسن هپاتیت A و B را دریافت کنید.
• اگر دیابت دارید، قند خون را همیشه کنترل کنید.
• هیچ دارو یا مکملی را بدون مشورت با پزشک استفاده نکنید.
• اگر اضافه‌وزن دارید، با رژیم و ورزش وزن خود را کاهش دهید.
• به طور منظم ورزش کنید.

مقادیر غیرطبیعی آنزیم های کبدی در آزمایش خون نشانه چیست؟

بالا بودن سطح این آنزیم‌ها در آزمایش خون همیشه به معنای آسیب کبدی نیست. گاهی ممکن است به دلیل مصرف دارو یا بیماری‌های دیگر سطح این آنزیم‌ها افزایش پیدا کند. افزایش خفیف تا متوسط سطح آنزیم‌ها تقریبا شایع بوده و یکی از علل آن می‌تواند کبد چرب باشد. به طور معمول برای بررسی عملکرد کبد در آزمایش خون، آنزیم‌های ALT و AST اندازه‌گیری می‌شوند.

آنزیم های کبدی باید چند باشد؟

مهم‌ترین آنزیم‌های کبدی که در آزمایش خون بررسی می‌شوند، آنزیم‌های ALT  و AST است. ALT باید در محدوده ۷ تا ۵۶ واحد در هر لیتر سرم باشد و سطح طبیعی AST باید حدود ۵ تا ۴۰ واحد باشد.

مقدار آنزیم های کبدی در هپاتیت چند است؟

یکی از دلایل بالا رفتن سطح این آنزیم‌ها بیماری هپاتیت است. البته سطح آنزیم با میزان پیشرفت هپاتیت رابطه مستقیمی ندارد. به‌عنوان‌مثال در آزمایش خون افرادی که به هپاتیت حاد ویروسی A مبتلا هستند، سطح ALT و AST بسیار بالا بوده و گاهی به هزاران واحد در لیتر می‌رسد. درصورتی‌که بسیاری از این بیماران به طور کامل بهبود پیدا می‌کنند.

اما در افراد مبتلا به عفونت مزمن هپاتیت C معمولا سطح ALT و AST در حد کمی افزایش پیدا می‌کند. درصورتی‌که این بیماری آسیب بسیار جدی به کبد وارد کرده و زخم‌های پیشرفته‌ای در کبد ایجاد می‌کند.

اگر AST نرمال و ALT بالا باشد، نشانه چیست؟

معمولا این دو آنزیم به طور نسبتی با هم مقایسه می‌شوند. اگر نسبت AST/ALT پایین باشد، یعنی میزان ALT افزایش پیدا کرده باشد، می‌تواند نشانه استئاتو هپاتیت غیرالکلی باشد. اغلب در این بیماری باید میزان GGT نیز افزایش پیدا کند. در آزمایش خون باید به میزان ALP نیز توجه کنید. اگر ALT بیش از ۱۰ برابر افزایش پیدا کرده باشد، اما میزان افزایش ALP حدود ۳ برابر باشد، نشان‌دهنده آسیب به سلول‌های کبد است. به‌طورکلی می‌توان گفت بالا بودن ALT نسبت به AST نشانه بیماری مزمن کبدی است.

اگر ALT نرمال و AST بالا باشد، نشانه چیست؟

زمانی که نسبت دو آنزیم AST/ALT بالا باشد، می‌تواند نشانه هپاتیت الکلی باشد. به‌طورکلی در بیماری‌های حاد مانند هپاتیت حاد یا سیروز کبدی میزان AST افزایش پیدا می‌کند و بالاتر از ALT قرار می‌گیرد.

آنزیم کبدی بالای ۳۰۰ نشانه چیست؟

معمولا افزایش آنزیم‌های کبدی بیشتر از ۳۰۰ نشانه آسیب حاد کبدی است. این آسیب ممکن است به دلیل مصرف دارو یا ابتلا به هپاتیت ویروسی ایجاد شده باشد. آسیب شدید به کبد در اثر مسمومیت دارویی نیز باعث بالا رفتن شدید آنزیم‌ها در خون می‌شود.

آنزیم کبد بالای ۵۰ نشانه چیست؟

افزایش سطح آنزیم‌های کبدی نشانه مشکل در کبد یا بیماری‌های دیگر است. اگر در مردان سطح آنزیم‌ها بیشتر از ۵۰ و در زنان بیشتر از ۴۵ باشد، نشان‌دهنده بروز آسیب است.

آنزیم کبدی بالای ۸۰ و بالای ۱۰۰ نشانه چیست؟

به طور دقیق نمی‌توان از روی اعداد اندازه‌گیری شده بیماری را تشخیص داد. اما افزایش آنزیم‌های کبدی تا عدد ۱۰۰ ممکن است نشانه آسیب به سلول‌های کبد یا کلستاز باشد. کلستاز باعث کاهش جریان صفرا از کبد می‌شود.  

کدام بیماری‌ها باعث افزایش آنزیم های کبد می‌شوند؟

گاهی بالا رفتن سطح آنزیم های کبدی موقتی بوده و مشکلی ایجاد نمی‌کند. اما گاهی این اعداد در آزمایش نشان‌دهنده

بیماری های کبد

• هپاتیت A، B و C
• بیماری کبد چرب الکلی و غیرالکلی
• سیروز کبدی
• هپاتیت الکلی (التهاب شدید کبد ناشی از مصرف زیاد الکل)
• هپاتیت خودایمنی (التهاب کبد ناشی از اختلال خودایمنی)
• سرطان کبد
• هپاتیت سمی (التهاب کبد ناشی از مصرف داروها و سموم)

علاوه بر بیماری‌های کبدی موارد دیگری مانند نارسایی قلبی، چاقی، سلیاک، عفونت سیتومگالو ویروس، هموکروماتوز (افزایش آهن در بدن)، پلی میوزیت و بیماری ویلسون می‌توانند از دلایل بالا رفتن سطح آنزیم‌ها باشند.

برای درمان بالا بودن آنزیم های کبدی به کدام دکتر مراجعه کنیم؟

اگر در آزمایش خون شما سطح آنزیم های کبدی بالا است یا علائم مربوط به بیماری‌های کبدی را دارید، باید برای تشخیص بیماری به فوق تخصص گوارش و کبد یا دکتر کبد مراجعه کنید. پزشک باتوجه‌به میزان بالا بودن آنزیم‌ها، سوابق پزشکی و داروهای مصرفی بیماری را تشخیص می‌دهد. در بیشتر مواقع برای تشخیص دقیق بیماری به آزمایش‌های بیشتری مانند آزمایش تصویربرداری نیاز است.

برای پیداکردن بهترین

فوق تخصص گوارش و کبد

GCORP LLC آینده متعلق به ماست