از دست دادن حس بویایی (آنوسمیا) چرا اتفاق می‌افتد؟

از دست دادن حس بویایی که با نام آنوسمیا (anosmia) نیز شناخته می‌شود، یکی از بیماری‌هایی است که هر فردی یک یا چند بار در عمر خود تجربه کرده است. طی ابتلا به این بیماری، حس بویایی فرد به مدت چند روز تا چند هفته از دست می‌رود. البته در برخی مواقع هر چند کم، شاهد آن هستیم که حس بویایی فرد به طور کلی از بین رفته و شخص دیگر قادر به حس بویایی نیست. یکی از شایع‌ترین علت از دست دادن حس بویایی در سرماخوردگی است که اکثرا در فصول سر سال باعث ایجاد این بیماری می‌شود. در طی چند سال گذشته به علت پاندمی کووید ۱۹، ابتلا به بیماری آنوسمیا بسیار بیشتر شده و به جرئت می‌توان گفت که از دست دادن حس بویایی کرونا را اکثر مردم جهان که به این بیماری دچار شدند، تجربه کردند. در این مقاله ما می‌خواهیم ضمن بررسی کامل علائم و علل ابتلا به بیماری آنوسمیا به سؤالاتی از قبیل بیماری آنوسمیا چیست؟ از دست رفتن حس بویایی خطرناک است؟ از دست دادن حس بویایی تا کی ادامه دارد؟ و راه و روش‌های درمان آنوسمیا چیست؟ بپردازیم. پس در ادامه این مقاله همراه ما باشید.

چه علائمی نشان دهنده ی آنوسمیا است؟

از دست رفتن حس بویایی یا ضعیف شدن آن نمونه بارز و واضح بیماری آنوسمیا است. در نتیجه اگر فردی اختلالی احساس کند در سیستم بویایی‌اش اختلالی پیش آمده بایتی به یک پزشک مراجعه کند. چرا که به احتمال زیاد وی به آنوسمیا مبتلا شده است. از دیگر نشانه‌ها و علائم ابتلا به این بیماری احساس بوی بد است. به‌طوری‌که فرد با بو کردن یک چیز طبیعی و نرمال، حس بوی بدی را دریافت می‌کند در حالی که بقیه افراد احساس بدی در مورد بوی آن ندارند. حتی در برخی موارد هم حس بوی بد ناخودآگاه در مشام فرد می‌پیچد. از این دو مورد به عنوان علائم ابتلا به بیماری آنوسمیا یاد می‌شود. از این رو شما هم اگر هر یک از این علائم را در خود مشاهده می‌کنید بهتر است اولاً به صورت خانگی به درمان آن پرداخته و اگر نتیجه مثبتی را مشاهده نکردید به یک پزشک متخصص مراجعه کنید. قبل از شروع درمان خانگی، مشورت کردن با یک

پزشک آنلاین

دلایل از دست دادن حس بویایی چیست؟

دلایل بسیار زیادی وجود دارد که باعث از دست دادن حس بویایی می‌شود. در واقع به دلیل آنکه آسیب‌های مختلفی می‌توانند منجر به نابویایی شوند، از رو پزشکان نیز دلایل زیادی را برای ابتلا به آن توصیف کرده‌اند. از جمله از علل از دست دادن حس بویایی عبارت‌اند از:

تحریک غشاهای مخاطی پوشاننده بینی

تحریک غشاهای مخاطی پوشاننده‌ی بینی را می‌توان یکی از رایج‌ترین دلایل از بین رفتن حس بویایی دانست. نابویایی که تحت اثر این عامل به وجود می‌آید موقت بوده و پس از مدتی فرد حس بویایی فرد بر می‌گردد. البته استفاده از روش‌های درمانی مختلف می‌تواند برگشت حس بویایی را سریع‌تر کند. موارد بسیاری هستند که می‌توانند غشاهای مخاطی بینی را تحریک کنند. از جمله از این موارد عبارت‌اند از:

• عفونت‌های سینوسی
• سرماخوردگی‌های معمولی
• مصرف دخانیات

• آنفولانزا

• آلرژی

• سینوزیت

• کرونا
• و…

شایان ذکر است که کرونا و سرماخوردگی شایع‌ترین علل تحریک غشاهای مخاطی پوشاننده بینی و در نتیجه از دست رفتن حس بویایی فرد هستند.

انسداد مجاری بینی

انسداد مجاری بینی نیز از دیگر عواملی است که ممکن است باعث ضعف در حس بویایی یا نابویایی شود. تومورها،

پولیپ بینی

آسیب مغزی یا عصبی

آسیب‌های مغزی و عصبی از دیگر علل از دست رفتن حس بویایی فرد به صورت موقت و حتی دائم هستند. در اثر آسیب عصب‌ها و یا صدمه دیدن قسمتی از مغز، کارکرد عصب‌های بویایی مختل شده و فرد نمی‌تواند بویی را حس کند. از جمله از مواردی که باعث

آسیب مغزی

• کهنسالی

• بیماری آلزایمر

• تومورهای مغزی
• بیماری هانتینگتون
• مشکلات هورمونی

• تیروئید

  کم کار
• مصرف دارو به خصوص داروهای

  فشار خون

  بالا
• اسکلروز چندگانه یا

  ام اس

• بیماری پارکینسون

• جنون جوانی

• صرع

• دیابت

• قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی که داخل بینی را می‌سوزاند
• آسیب مغزی یا آسیب به سر
• جراحی مغز
• سوء تغذیه و کمبود ویتامین
• پرتو درمانی

• اعتیاد

  طولانی مدت به الکل
• سکته

از دست رفتن بویایی در اثر آسیب‌های مغزی خطرناک بوده و ممکن است فرد به آنوسمیا دائمی مبتلا شده باشد.

ژنتیک

در برخی از موارد شاهد آن هستیم که یک نوزاد از بدو تولد خود، حس بویایی ضعیف دارد. حتی برخی از آن‌ها به طور کل حس بویایی ندارند. عامل ژنتیک یکی دیگر از دلایل ابتلا به بیماری آنوسمیا است. البته این عامل در مقایسه با سیار عوامل به ندرت بروز می‌دهد و افراد بسیار کمی هستند که به کربویی مادرزادی مبتلا شده باشند.

همان گونه که مشاهده کردید علل بسیار زیادی وجود دارند که می‌توانند سبب از دست رفتن حس بویایی یا ضعیف شدن آن شوند. علت یابی این بیماری و یافتن آن که به چه علتی فرد بویایی خود را از دست داده تأثیر مستقیمی در انتخاب روش درمان آنوسمیا دارد. تشخصی این امر به وسیله پزشک متخصص و یا

دکتر گوش و حلق و بینی

انواع مختلف آنوسمیا

انواع نابویایی یا آنوسمیا را می‌توان به شیوه‌های مختلفی دسته بندی کرد از جمله از انواع دسته‌بندی این بیماری عبارت‌اند از:

دسته بندی ۱

در این شیوه، از دست رفتن حس بویایی را به طور موقت و دائم دسته بندی می‌کنند. از دست رفتن موقت بیماری در اثر آلرژی، سرما خوردگی، کرونا و… بوده و پس از گذشت مدتی دوباره حس بویایی فرد بر می‌گردد. اما در نوع دائم، این بیماری در اثر عارضه‌های جدی تری که مغز یا اعصاب را درگیر می‌کنند، به وجود آمده و غیرقابل‌درمان است به‌طوری‌که فرد تا آخر عمر خود حس بویایی ندارد.

دسته بندی ۲

دسته بندی دوم را می‌توان بر اساس مادرزادی یا اکتسابی بودن این بیماری بیان کرد. برخی از افراد از بدو تولد خود حس بویایی ضعیف داشته و یا حتی نابویا هستند. این افراد که از بیماری کربویی مادرزادی رنج می‌برند. شایان ذکر است که درمان کربویی مادرزادی غیرقابل‌درمان است. بسیاری دیگر از افراد حس بویایی خود را از دست می‌دهند در اثر عواملی نظیر سرماخوردگی، آلرژی، کرونا، آسیب‌های عصبی و… است.

دسته بندی ۳

شیوه‌ی دیگری از دسته بندی انواع آنوسمیا مربوط به علل ایجاد آن می‌شود. به‌عنوان‌مثال از دست دادن حس بویایی در سینوزیـت، سرماخوردگی، کرونا، آلرژِی و… هر کدام جز انواع مختلفی از بیماری آنوسمیا هستند.

همان گونه که دیدید انواع مختلف آنوسمیا را می‌توان با روش‌های مختلفی دست بندی کرد.

پیشگیری از آنوسمیا

شما می‌توانید با رعایت کردن نکات مختلفی از ابتلا به این بیماری در امان باشید. از جمله از روش‌های پیشگیری از آنوسمیا عبارت‌اند از:

• عدم مصرف دخانیات
• واکسیناسیون شدن برای جلوگیری از ابتلا به سرما خوردگی یا آنفولانزا
• رعایت نکات بهداشتی برای در امان ماندن از کرونا
• محافظت از خود در باربر ضربه و آسیب به سر
• عدم مصرف بیش از حد نوشیدنی‌های الکلی
• خودداری از قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی
• و…

موارد ذکر کرده در بالا شایع‌ترین راه‌های پیشگیری در برابر ابتلا به آنوسمیا شناخته می‌شوند. شما می‌توانید با مشورت گرفتن از یک پزشک متخصص روش‌های پیشگیری دیگری را نیز فرا بگیرید. البته توجه داشته باشید که صرفاً رعایت نکات گفته شده در این مقاله تا حد زیادی شما را از ابتلا به این بیماری در امان نگه خواهد داشت.

روش های درمانی مختلف آنوسمیا

روش‌های مختلفی برای درمان از دست دادن حس بویایی وجود دارد. پزشک متخصص بسته به علت ابتلا فرد به آنوسمیا، بهترین روش درمانی را انتخاب کرده و مطابق با آن به درمان بیمار می‌پردازند. از جمله از روش‌های درمانی آنوسمیا عبارت‌اند از:

درمان خانگی

اگر از دست رفتن بویایی شما بر اساس تحریک غشاهای مخاطی پوشاننده بینی مانند سرما خوردگی، عفونت سینوس‌های عصبی، سینوزیت و… باشد به راحتی و با انجام درمان‌های خانگی مختلفی می‌توانید به درمان آنوسمیا اقدام کنید. استفاده از روغن کرچک، بخور دادن با آب داغ در زیر پتو، جینکوبیلوبا، آب لیموترش تازه و سیر از جمله روش‌های درمانی خانگی برای بهبود آنوسمیا هستند.

عدم مصر برخی از داروها

مصرف برخی از داروها ممکن است بر روی حس بویایی فرد اثر منفی داشته باشد. از این رو اگر شخصی احساس کرد دارویی که مصرف می‌کند باعث تضعیف حس بویایی او شده است بایتی این مسئله را با پزشک خود، یا یک متخصص گوش و حلق و بینی در جریان بگذارد. همچنین مصرف داروهایی مانند آنتی هیستامین‌ها و استروئیدها می‌توانند کمک بسزایی در تقویت و برگرداندن حس بویایی فرد داشته باشند.

استفاده از ضد احتقان بینی یا اسپری‌های بینی

بسیاری از افراد می‌توانند با استفاده از اسپری‌های بینی تا حد زیادی بوهای اطراف خود را حس کنند. البته این افراد بایستی به صورت مکرر و هر چند وقت یک بار از این اسپری‌ها استفاده کنند. شایان ذکر است که در برخی از افراد پس از استفاده چند مدت از این اسپری‌ها حس بویایی برگشته و دیگری نیازی برای استفاده نیست.

طب سوزنی

طب سوزنی می‌تواند روش مؤثری برای تقویت حس بویایی و برگرداندن آن باشد. توجه داشته باشید که به خاطر حساسیت کار، برای انجام طب سنتی حتماً به یک متخصص با تجربه و کار بلد مراجعه کنید چرا که در غیر این صورت و هنگامی که طب سوزنی درست انجام نشود، ممکن است آسیب‌های جبران‌ناپذیری برای فرد وارد شود.

جراحی

یکی از روش‌های عمده درمان آنوسمیا جراحی است اگر از دست رفتن بویایی شما به دلیل عواملی چون پولیپ بینی و بدشکلی استخوان در داخل بینی یا تیغه بینی ایجاد شده باشد، با انجام عمل جراحی می‌توانید به حس بویایی خود دست پیدا کنند. جراحان ممکن است بسته به شرایط فرد و نوع مشکلی که دارد روش‌های مختلفی را برای انجام جراحی در پیش بگیرند. بیش از ۹۹ درصد جراحی‌هایی که به منظور درمان آنوسمیا انجام شده است، با موفقیت روبرو بوده است. توجه داشته باشید که انجام دادن این عمل جراحی هیچ‌گونه عوارض مضر و یا شدیدی نداشته و با کمی مراقبت و استراحت به زندگی عادی خود بر خواهید گشت.

• و…

توجه داشته باشید که با توجه به شرایط فرد ممکن است روش‌های درمانی دیگری برای آنوسمیا مورد استفاده قرار بگیرد. ما در این مقاله تنها به شرح و بررسی شایع‌ترین و مؤثرترین روش‌های درمانی پرداخته‌ایم.

شایان ذکر است که تمامی روش‌های درانی گفته شده برای حالاتی است که فرد به خاطر بیماری‌های تحریک غشاهای مخاطی پوشاننده بینی و یا انسداد مجاری همانند سرما خوردگی، ابتلا به کرونا، سینوزیت، عفونت‌های عصبی، پولیپ بینی و بدشکلی استخوان در داخل بینی یا تیغه بینی، حس بویایی خود را از دست داده باشد. این نوع از بیماری را نابویایی موقت می‌نامند که با گذر زمان و یا روش‌های درمانی مختلف، قابل حل است. اما در برخی دیگر از مواقع مخصوصاً در صورت آسیب دیدن مغز یا سلول‌ها عصبی و یا بنا به دلایل ژنتیکی و مادرزادی، یک فرد به نابویایی دائم مبتلا شده و حس بویایی خود را برای همیشه از دست می‌دهد. در این مواقع نمی‌توان با روش‌های درمانی گفته شده، فرد را درمان کرد. بلکه آن شخص بایستی به زندگی بدون بو عادت کند. از جمله از کارهایی که این افراد بایستی در زندگی خود انجام دهند عبارت‌اند از:

• نصب سیستم اعلام حریق و آژیر در خانه
• ترک مصرف دخانیات و الکل
• کنترل

  استرس و اضطراب

• خودداری از خوردن غذاهای مانده در یخچال (چون نمی‌توانند فاسد شدن یا سالم ماندن آن‌ها را تشخیص دهند)
• و…

هر فردی که بویایی خود را به طور دائم از دست می‌دهد بایستی با توجه به زندگی شخصی و روزمره خود، اصولی را تعیین کند. در این مقاله ما به چند مورد از رایج‌ترین و مهم‌ترین نکات پرداخته و انجام دادن بقیه موارد به سبک زندگی فرد بستگی دارد.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

از دست دادن حس بویایی می‌توان خبردهنده‌ی یک مشکل بزرگ در فرد بوده و یا صرفاً به‌خاطر ابتلا به سرماخوردگی، عفونت سینوس‌ها و مشکلاتی از این قبیل باشد. از این رو به افرادی که حس بویایی آن‌ها ضعیف شده و یا از بین رفته است توصیه می‌کنند تا در ابتدا به درمان خانگی آنوسمیا پرداخته و در صورتی که نتایج مثبتی را در روند بهبود خود مشاهده نکرده‌اند فوراً به یک پزشک متخصص مراجعه کنند. البته کسانی که بنا به دلایل مختلفی امکان مراجعه حضوری به پزشک را ندارند می‌توانند از

متخصص گوش و حلق و بینی آنلاین

سؤالات متداول

به کدام بیماری آنوسمیا گفته می‌شود؟

به بیماری ای که در اثر آن حس بویایی شخص ضعیف‌تر شده و یا فرد حس بویایی‌اش را از دست بدهد، بیماری آنوسمیا گفته می‌شود.

از دست دادن حس بویایی چند روز طول می‌کشد؟

مدت زمان از دست رفتن حس بویایی به عامل ایجاد کننده‌ی آن و شرایط فردی شخص بستگی دارد. اما به طور کلی می‌توان گفت این بیماری بین چند روز تا چند هفته طول می‌کشد. البته با انتخاب شیوه‌ی درمان مناسب می‌توانید این زمان را کاهش دهید.

از دست دادن حس بویایی نشانه چیست؟

از دست دادن حس بویایی منابع حاکی از آن است که شما به یکی از بیماری‌های تحریک غشاهای مخاطی پوشاننده بینی، آسیب مغزی یا عصبی و یا انسداد مجاری بینی مبتلا شده‌اید.